Proses
membajak sawah merupakan antara peringkat dalam proses penanaman padi. Pada masa
dahulu, kerja-kerja membajak dilakukan menggunakan khidmat haiwan seperti lembu
dan kerbau untuk memudahkan kerja-kerja membajak.
Kerbau
atau lembu dijadikan 'jentera' untuk menarik berberapa peralatan yang akan
membajak tanah. Lembu atau kerbau pada masa dahulu memang telah dilatih lasak
untuk melaksanakan tugasan itu dan 'mahir' melaksanakan tugasan melalui
'arahan' dibuat oleh tuannya.
Peralatan
digunakan untuk membajak tanah terbahagi kepada beberapa bahagian iaitu igu,
nanggal, sepak dan paha (perkataan dialek Kelantan).
Igu
adalah kayu yang diletakkan di atas bahagian tengkuk lembu atau kerbau. Semasa
proses membajak digunakan lembu atau kerbau yang digunakan sama ada seekor atau
dua ekor serentak. Jadi, bentuk igu bergantung sama ada untuk seekor atau dua
ekor.
Igu
pula akan disambungkan dengan nanggal yang biasanya dibuat menggunakan batang
kayu panjang dari jenis pokok halban atau leban.
Batang nanggal itu pula akan
dipasang sepak yang pada bahagian hujung di bahagian bawah akan dipasang dengan
pahar atau pai, yakni sejenis mata yang diperbuat daripada besi. Paha atau
mata bajak itulah yang akan 'mengerat' dan membalik tanah apabila ditarik oleh
lembu atau kerbau.
Tanah
yang dikerat dan dibalikkan menggunakan paha masih tidak sesuai untuk
dijadikan tapak menabur atau menyemai benih padi. Tanah belum lembut dan rata
sepenuhnya.
Jadi proses seterusnya ialah menggerat tanah dan gerat yang
berbentuk sisir. Gerat akan disambungkan dengan igu dan ditarik oleh lembu atau
kerbau seperti proses pertama.
Proses
menggerat akan memecahkan tanah kepada lebih kecil dan meratakan tanah. Selain
itu, ia juga akan mengasingkan rumput dan pokok lain yang perlu dibuang sebelum
proses menabur benih.
Apabila
proses penyediaan tanah sawah selesai, barulah benih padi akan ditabur. Pada
masa dahulu, tapak benih ini ditabur dengan benih untuk benih tumbuh
rapat-rapat kerana selepas itu ia akan dipindahkan ke tapak lain. Tetapi
sekarang ini kaedah tabur terus digunakan di mana benih yang tumbuh akan terus
dibiarkan tumbuh membesar sehingga mengeluarkan buah.
No comments:
Post a Comment